Ijsveld, glazen oog. Op het orgelpunt stilte kucht droogjes een gans.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018)
Categorie: Spelen Dat Het Donker Wordt
De maan sneeuwt stilte. Zwijgend schept de man 's morgens zijn naam voor de zon.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018)
De jongste dag begon met kraaien,
naar dansend licht dat viel voor haar
door ongekuiste kinderkamerramen.
Nog winterlijk was daar
de zon in opgeknoopt
voor het stelen van paarden
uit de droom waarin zij loopt.
Zo zingen lastte zij de vogels
dat de botten afgetekend in de bomen hingen,
zo gonzen gold haar kraaien de bijen
dat het haar beloofde zou beginnen,
zo schril doorsneed zij schellend mij
dat ik mij verspreken wou aan haar
en mij allicht te dun tot land ontrolde
en laaiend wakker werd en blij.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Hij sluit zolang de avond uit haar naderen
en uit haar spelen, even, dat zij lopen kon,
is elke vorm van val geschrapt. Scherven
zetten hem beweend weer regelrecht
beschreven in de zetel waar alsnog
geen woord voor is. Zij let nog niet op
noten: hij maakt haar de wereld uit en is
tot haar vermaak hertekend in de lach
die hij als vanouds herkent. Zij leest
hem wel, maar spelt slaapniet als hij
de kamer toch al donker noemt. Nacht.
Het licht gaat uit. Hij is. Zij fluistert nog
in dieper donkergroen een rozenblad
voor hem en stiller nog voor haar de bloem.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Hij weet zich aan beweging meegedeeld,
telt met haar de reeds behaalde waarden.
Hier wat ter vervollediging hem toekomt,
plaats, tijd, uitgesproken nummering
en daar wat niet. In kringen wordt een vijver
wel zijn daad aangemeten. Wat niet past
verdwijnt en drijft zogezegd meteen al
boven. Het vriest niet, maar toch zal het
zonder warmte zijn. Likkend aan het mes
vreet ook ter dood een wolf zijn bloed.
Haar huiveren schermt hem van de koude
af. Opnieuw zegt hij haar zo het leven aan,
hoe het hem door haar werd aangedaan. Lente.
De steen vervult de boog die hij beschreef.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Vliegt en slaat dan plots in drift de veer
zijn hand en wendt het wiel zich van hem af.
Verging niet ieder die de schoten in de heuvels
hoorde en de rivier betreden wou het zo ?
Zij zwijgt en beent zich uit bij wat hij schreef,
een daad die van haar lijf geen punt verving.
Wie leest wat zij zo sierlijk meed als ongehoord :
het aanslaan, namelijk, in stilte van een do?
Werpt hij nu te vroeg zijn blik haar toe,
zij keert zich af en spiegelt in een droom
haar leegheid aan zijn volle schroom.
Bos. Een hert duikt op, zij noemt het ree.
Het wintert weer, zij mompelt nog en eet
wat moet. Hij drinkt wat, breekt en bloedt.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Homeros was een sterrenkundige, verzon hij nu
als grootste deugd en wat geschreven stond,
bevreemdde hem niet meer. Hij beval haar
ten huwelijk en spon zich diep in haar:
een lila toverbol in slierten uitgezaaid,
een ritselen, gesluierd rond haar hals,
dat terminaal haar doordeweeks geklets
verbond in delicaat geraas, een gaas
met perspectief op wat er was, geweest
moet zijn misschien, dat was niet klaar.
Af en toe begroef hij haar een teder graf
en stortte zeeën stilte over haar verderf.
Zij werd zijn rijk, want sinds zijn schrielste
hanenpoot, schreef hij haar af tot in de dood.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Grimmig groent bijtijds ontworteld dagelijks
de stramme stam wat aan. Scheuten worden
bij de late vorst door haar ontraadseld
onder zode : misverstand, want zonder zijn
was onder mos zijn woeden een toonbeeld
van duurte: goud, gestolen van de zolder
en voor wat schamel geld als tijd verheeld,
werd zo bij haar van nijdig ros het zinnebeeld.
Met niets van hem nog is zij ingenomen,
doet zijn woord in kranten af als kolder
en houdt niet op te smeken, onderkomen.
Verharde wegen tonen op zijn jaagpad niet
hoe hij haar snuivend zocht en dronken hakte,
hakend naar ’t moment dat haar verliet.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Onder dwarse handen spant het ribfluweel
de huid in groeven naar het graf. Haar onmin
wekt een droef doortrokken wrijven op: het spel
ontaardt tekort gedaan in ongewilde siddering,
een obligaat droget waarmee haar nijd
tot in het merg der malse knopen snijdt,
het zoemen van viraal gezag blootlegt
en zo de daad haar tegenwoordigheid ontzegt.
Zij laadt zich op met aan haar lust verwijt
en wil niet tot zijn spijt wat hij hardleers
steeds weer in haar verborgen zag en ziet.
Zij weet en noemt hem scheppend erfgenaam
en plukt zijn witte zwijgen tergend langzaam
uit haar goed van ruwe, vaderlandse inslag.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
De misdaad loont. Vol schuld en boete hijst
de oude vloek zich in het stalen krijsen
van de treinen die op lijken rijden, heeft
hem die zij verdroeg een winter lang
van niets ontdaan, met herinnering
belaagd gestaag, alsof een helse drang
in hem of haar zo liefdeloos en leeg,
hen scheiden wou en tijd van alle dingen.
De stad ontwaakt. In files ingebed
hoort ieder die het wil wat opgeld maakt
en wie de ring verlaat en ’t volgen staakt,
verstaat geen vlek van wat hij morsen wil.
Schaamte overstemt in hem zijn hang naar haar
en doodt de lentezang met letters van zijn wet.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
i.m. Samuel Beckett
De lucht klaart uit. Een open venster staat
open op de hemel en hij staat hier en hier
staande is het afgelopen. Stilte, volle maat.
De heg wordt groener dagelijks en dagelijks
dichter en dichterbij hier een beetje zelfs.
Het land vergeet hem staande en hij het land
en het vergeten duurt het denken verder uit
tot het sluiten plots zich imploderend sluit,
alsof het met die plop iets imposants
poneren wou, maar het spreken zelf dan
breken zou. Bonte gekte is het, blijdschap
uit de gaten in de muren van het rot en de heg
wordt groener elke dag en hij staat hier en
staande is het afgelopen. Niet. Verder. Hij.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Een tak breekt af. Een late loper traint
zich in lang lopen, de vijver vijfmaal
rond of meer. Hij schrikt en schikt zich
van zijn pad een plasje in, bespat
de nieuwe blazer die hij net nog had
en hem, en wat hij toen had toegedacht,
sprong open, over, zette hem de hak
en buitenmaats geblaf, vond zijn hondje,
hoorde ’t gruwelijk teveel geketend toe
dat volgde in het zog van de reden:
een herdershond die gromde. Een tak
brak af. De laatst bewaarde ijskadavers
zakken in de brakke bak, de nieuwste kom,
vol rot dat stervend nergens aarden kon.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
De barst breidt uit. Een lauwe wind bekrast
het zilverwerk in bomen, een merel vreet zich
geel gebekt door ’t laatste ijs de modder in.
Als hersenvocht vloeit uit de open huizen
in dampend grijze golven vol van hondenhaar
de doodsbevlekte winter weg: de angst
verbeeldt zich in een groet, een overslaand
gebaar, een schoongemaakte hal zegt kom erin
maar weet zich nat nog met de voet getreden.
De lente lacht zich hol in helse stormen,
en droomt zijn nachten geil vol bloei,
en ’s ochtends stijgen zwermen witte meeuwen
hoger dan de dreigend lage zon hen kleurt,
hem priemend wekt tot oog in wat gebeurt.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Het vallen, regelrecht door kale bomen
van onvertakte druppels, ongehinderd
haast: zo snel viel al het loof de takken
af op ’t rottend klaterdek. Waar het om
ging, gaat, is als een loze zenuwtrek
uit het gezicht vergaan. Herhaaldelijk:
een lichaam stelt zich op, stuikt in
en laat zich nooit nog lezen. Afgaande
op de vleugelslag van meeuwen en wat
voortdurend vragend zij een woord aandoet,
strekt echter hij, die stapt en in verlatenheid
haar duwt, niet eens te luid of lang niet
eens, maar in een pijnlijk grand écart
overlands haar da van zee tot zee.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Een voetnoot nog, een praatvaar op pamflet,
een buitenkans is dit gekleurd missaal
door Congolezen in de gleuf gemurwd
van dode huizen. Op kraaknette lakens ontvangt
met zure port en toastjesmeel het salon
de maandagavondrevolutie. Verzilverd is
sinds lang het werk dat nooit voltooiing
vond, tot rosse streep geroest elk zwaard
dat zich een waarheid boorde: in een lade
die de tijd ontloopt vreet een virus al de
dagen aan en niemand kan de zee nog lezen.
Een mens, bevroren tot een vaak bekraste zuil
van rook in ijs, branden dra de letters door :
een voetnoot nog, een praatvaar op pamflet.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
In havens opgebaard, vuurrood geprangd
tussen drijfijs en grondvorst, hout,
des zomers rot van zee gehaald en toen
de herfst het vale zeil verregend had,
voor dood aan land geklonken, verlinkt
als brug aan polderwegeltjes, een mijn
ter ondersteuning van de diepste schacht :
scheepsskelet dat nu zijn kamer tooit.
De zondagsverf gebaart in overvloed
van voorjaarsstorm en triest gemis
aan klaarte die de kruik hem schenkt,
maar dat het later barsten moet is hem,
die onder golven dekens haar te water
laat, een kwade zorg voor morgen.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Op een winteravond slaat de wereld af
en in het licht daarvan, per zilverling,
drupt elke tel de tijd als lek gerinkel
uit aan hun stad verknochte kranen.
Hooguit blijft een laatste meeuw nog
krijsend uit het zwart betakte grijs
gesneden tot ook haar schreeuw zich nestelt
in het ijs op het oog van de nacht : bid
tot het licht dat ijlings uit de kamer vlucht,
en bid tot de stem die naarstig, slag op slag
uit poederdroge rozen wordt gebannen, bid
tot de rillende engel die zich in ademnood
het gedoodverfde ding benoemt, een ik, bid
dat daarin nu dit alles nog verzinken mag.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
De kamer stelt zich in, open
als de zee en doodgewoon
van jou en geen kwaad
geweten.
Alsof niet meer dan dit
zichzelf was,
rimpelloos:
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Valt, hoe plots ook: een goed oog erin.
Je hebt voordien en weet
hoe ook uiteindelijk het laatste
pluisje van de paardenbloem iets
raakt. Ondraaglijk echter,
telkens deze winternacht,
wordt de herinnering
aan hoe het spel het licht deed duren,-
alsof het zo niet verder kon.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
Over daken turen, naar naden speuren:
elke achtergrond een nieuwe afgrond.
Van dak op dak en heel erg wit blijft
het pluimsliertje schoorstenen tonen.
Stampvoetend
tot hier de laatste snik
van kleur verdacht
mij uitlijnt,
valt er niets te beginnen. Al hapt
de hond zich dol, sneeuw
herhaalt zich niet.
uit ‘Spelen dat het Donker Wordt’ (1995-1999/ rev. 2018-2019)
