Het Nederlandstalige dizain is nog niet echt wat het moet zijn (nooit geweest). Dus , tja, hopsallah, oefenen maar:
We oefenen hier op de rustpauze na de eerste vier lettergrepen, een kenmerk van het Franse dizain zoals Maurice Scève ze schrijft in zijn Delie, het werk dat we onbeschroomd willen emuleren met onze LYLIA, een Neo-Kathedraalse Verdichting van het Reële tot Mythe (en Meer).
Hoewel, dat dient gezegd, die pauze na de vier lettergrepen is ook bij Scève niet altijd uitgesproken aanwezig is.
Anyway: in het Nederlands is dat bijna niet te doen. In de oefening hieronder lees je in het vet de verzen waar het (min of meer) gelukt is.
Als het een paar verzen na elkaar lukt, krijg je in de lezing al wel een neiging om niet syntactisch gescheiden zinsdelen toch gescheiden te gaan lezen (de verzen in het fuchsia). Dat komt natuurlijk omdat- net als in de muziek een noot, een ritme of een frase – zo’n scandering als aanslag, beweging in de tijd, een nawerking heeft. Dichsels en muziekstukken roeren met spatels in het kolken van ons brein en trekken er banen in die blijven doorstromen na de beweging, zoals in pap of soep (smakelijk!). Visuele indrukken doen dat ook, vandaar dat het schriftbeeld van een gedicht ook belangrijk is (of de dichter dat nu wil of niet), vandaar ook dat er zoiets als visuele rijm bestaat, waar ook cinematografisch mee kan gespeeld worden. Het zijn evidenties die maar al te vaak vergeten worden in ons door het OOP-denken danig verneukt leventje.
‘Gewoon’ taalgebruik heeft dat ook maar veel minder, omdat er net niet zoveel met herhaling wordt gewerkt. Lyriek is bij uitstek een spel van ‘Difference et Repetition’, van Deleuziaanse ‘ritournelles’, een Neo-Kathedraals slipje uit het Gedachtengoed dat we kunnen uit- en aantrekken met dit DOGMA CATPA van (wie anders dan) dv:
“in de herhaling toont de meester
zich de meester van de herhaling”
oef. 8
Deze Hemel heb ik in u aangericht,
Waartoe uzelf de poorten opende.
Ik ben als man, & blij, voor u gezwicht,
Maar hoor mij niet mijn daden lovende.
Het leven is die nacht die ik ontving,
& dag na dag verdwijnt uw licht daarin.
De uren staan, & glijden dan van mij
Alsof de dag mij als haar dood herkende
& u zich daarom van mijn duister wende.
Geef hier die hel die wacht op u & mij.
opdracht voor de leergierige snaak / grijpgrage wicht:
- zoek een oplossing voor het geforceerde vierde vers