As glasses discover Worlds /in the endless Abyss of space
‘correct’, van links naar rechts dus
In de literatuur over de werken van William Blake, een blijvende inspiratie, vind je niet dadelijk uitsluitsel, maar het is goed wel mogelijk dat Blake zijn ontwerpen in afgedrukte vorm, wat het picturale betreft, het spiegelbeeld waren van hoe hij ze ontwierp. Een afzonderlijke behandeling van de tekstuele elementen, een tweeledig drukproces dus, is overigens evenmin uit te sluiten.
Dat biedt voor mij althans een mogelijke verklaring voor het gevoel dat ‘er iets niet klopt’ in veel van die schitterende bladzijden. Een proef op de som kan dat illustreren, zie de kopie uit Urizen boven, gespiegeld en de originele afdruk beneden.
Veel van het effect heeft te maken, denk ik, met hoe wij als westerlingen een zekere temporele orde leggen in ons kijk-proces. Die orde verloopt bij het ‘lezen’ default van links naar rechts, maar door de complexiteit van het leesproces moet je uiteraard ook voortdurend heen-en-weer scannen, zodat je uiteindelijk een uiterst complex gebeuren hebt, dat evenwel altijd die basis-gerichtheid blijft hebben.
Daar waar de ontwerper inventief omgaat met zijn schrijf/leesproces, heb je dan nog ’s een overcodering, waar het lees-proces zelf gestuurd wordt door een ‘korrel’ in de codering, wanneer de punten/lijnen/vlakken met het door hen gecreëerde verwachtingspatroon gaan spelen. Toch blijft ook daar, denk ik, het onderliggende irriversibele van de tijd op aanvoelbare wijze aanwezig.
Het zou een boeiend onderzoek kunnen zijn om dat cognitief hard te maken, of te weerleggen natuurlijk, de wetenschappelijk beschrijving van het codeer/decodeer proces van visuele kunst staat wat dat betreft nog niet erg ver, maar daar lijkt nu stilaan toch verandering in te komen.
’the eyes of Eternals’
verhaspeld door de inverse orde van de afdruk, iets wat Blake zelf,
door een gewenning die relatief snel optreedt, niet meer ‘zag’,
terwijl zijn commentatoren te zeer door het verbluffende
van deze ontwerpen gegrepen waren om het evidente op te merken.
4 reacties op “Over de temporele orde bij Blake”
Hm, alsof ik iets zou te zeggen hebben… Tiens, ik nam hier even zijn bundel Songs of Innocence and of Experience. Het valt me op dat veel (niet alle) van de verluchting bij de tekst aan de rechterkant in het kader is geplaatst. Als ik het vergelijk met wat andere… laten we zeggen… religieuze boekskes met uitwerkte miniatuurkes en ornamenten in den boord, die hier liggen, dan situeren zich die vooral aan de linkerkant. Hm, dus.
Weet je of Blake links- of rechtshandig was?
En met dat spiegelen… vroeger hield ik wel eens een tekening van mezelf voor de spiegel. Wat zo altijd recht leek, had in de spiegel steevast een afwijking. Was dus scheef.
Hm, alsof ik iets zou te zeggen hebben… dus.
Hm, nogal flauw: als je begint met te zeggen dat je allicht niks te zeggen hebt, eindig je meestal met niks te zeggen (te hebben).
Dus:
[overstap]
Bah scheef… alles wat leeft staat scheef.
En verder: die spiegel is een scherm, dat schept een kader, afstand, dan zie je niet meer wat er gebeurt, maar wat er ‘staat’, het scheve dus.
Vandaar ook het allesbepalende belang van de coderingswijze: als je vorm van codering niet geaccepteerd is (art brut – afwijkend van wat ‘schoon’ is -onervaren of radicaal vernieuwend of de acceptabele codering van een andere cultuur) dan krijgt de niet-accepterende blik enkel verifiëringsinfo te verwerken (kloppen de lijntjes met het mogelijke).
Mensen beginnen te mekkeren over een voet die niet klopt, terwijl dat binnen jouw coderingswijze niet belangrijk is. Dat machtsspelletje rond het acceptabele van coderingen beperkt zich hoegenaamd niet tot het beeldende, maar dat is al te evident. Bijvoorbeeld. Dus. Alsof ik daar iets over te zeggen zou hebben (boodschap herleid tot coderingswijze).
Het kan overigens nog veel cryptischer: je hebt dus niet eerst iets te zeggen, wat je vervolgens kan zeggen. Wat je dan zegt heeft niks te maken met wat je te zeggen had, of toch veel minder dan wat het zegt, uit zichzelf, op dat moment.
Misschien moet iemand maar ’s heel hard roepen dat het binnen mijn coderingswijze hier en overal, niet, niets of niemand uitmaakt of _ik_ iets te zeggen heb.
H e t g e b e u r e n p r i m e e r t.
Om maar te zeggen dat ik dat soort uitlatingen nogal irritant vind.
Geen idee of Blake links- of rechtshandig was, ik denk niet dat dat er iets mee te maken kan hebben, toch niet onmiddelijk. Of je zou moeten kunnen aantonen dt links- en rechtshandigen anders zien?
Louter speculatie, allemaal, maar ik vond wel dat de om-spiegeling, althans op deze Urizen-pagina, iets ‘rechtszet’ dat wringt, in mijn aanvoelen..
heftig! DV.
Laat ik het erop houden dat ik nog niet voldoende moed bij elkaar geraapt had en een premature poging waagde! Oké, ik begrijp het, dat vervelende drempelgedoe, daar moet ik dus van af. Moeilijk hoor, ondanks je aanhoudende kruistocht tegen die ondingen.
(maar – dit is dus een nota aan mezelf – voorlopig geen commentaar schrijven op een zwak moment!)
Vooruit: bij linkshandigen verschilt de draairichting (bijvoorbeeld in letters en cijfers – tegengesteld aan rechtshandigen) wat in een groter geheel als een tekening misschien een licht (ver)storende indruk zou kunnen geven. Beroepshalve – ach – moest ik vooral in het geschrift van jong en oud hier alert op zijn. Daarom dat ik het me afvroeg.
Huh! voor jou lijkt het evident… hetgebeurenprimeert… Enfin, na een glas wijn, mag het voor mij ook wat vlotter primeren.
Verwar jij hier niet met de song van The Smiths ‘William, is was really nothing’?