391 – zonder boete kan men niets vergeven
hexagram 2 – 坤 (kūn) – “Veld”
invoer
https://dirkvekemans.com/2018/08/13/harusmuze-57/
commentaar
niet alleen het bekennen van schuld maar ook het schenken van vergiffenis is even moeilijk als het nodig is.
het is nodig omdat het uitblijven van de vergeving, het rituele uitvegen van de borden met de mislukkingen, het falen, de schuldnoteringen, de wroeging en het verdere foute handelen vanuit al die kommer en kwel de enige manier is waarop er verder kan gegaan worden zonder een onvermijdelijke recursie van het reeds aangerichte kwaad.
het is in het belang van het slachtoffer dat de dader de kans krijgt om zijn schuldbekentenis te doen en te voltrekken middels een erkende boetedoening (die zich sowieso enkel in de symbolische orde afspeelt, je kan geen dingen ongedaan maken). maar dat is vaak moeilijk.
het is vaak moeilijk omdat het een opgeven is van de rol van slachtoffer in functie van verdere interactie met diegene(n) die het slachtoffer de rol van slachtoffer hebben geschonken om de meest diverse redenen, bewust en onbewust, en gans verwikkeld in een complex van handelingen waarin het slachtoffer enkel de rol van slachtoffer kon krijgen door het verzwijgen van het eigen aandeel in die handelingen.
vaak moet zo het slachtoffer erkennen dat het net zo goed dader is, en dat de rol van slachtoffer nu, na de feiten, eigenlijk een voordeel is.
maar ook die averse recursie slaat weer om in de verdere voortgang van de feiten, de vloedgolf aan nieuwe feiten ook waarvan beiden nu de logica, de gedane stand der dingen en de autonome gang van zaken schijnbaar willoos dienen te ondergaan.
niets is nog zoals het was. de dader kan de zaak ten goede keren door ostentatief, uit eigen beweging, gebaren van boetedoening te stellen, maar dat kan slechts zinvol aanvangen als de schuld publiekelijk door de dader is erkend, in het bijzijn van het slachtoffer en betrokkenen die noch dader nog slachtoffer lijken te zijn. aan onuitgesproken wroeging heeft niemand wat, dat maakt de boel alleen maar erger.
maar de schuld vergeven zonder enige vorm van boetedoening is al even kwalijk, omdat het vergeven dan gratuit is: het slachtoffer slaat de schuld van de ander dan op als ‘reserve’ als een goed dat nog goed kan uitkomen later, want ‘ik heb het wel vergeven maar vergeten doe je dat niet hoor’.
de emotionele economie vereist een rituele oplossing, het bereiken van een ‘clean sheet’ door middel van rituele handelingen die een nieuw vertrouwen kunnen bewerkstelligen tussen de betrokken partijen.
de vergeving, samen met de schuldbetuiging en de boetedoening moeten we zien als tijd en moeite vergende processen, als een opbouw die niet kan worden verwezenlijkt door een vlug gebaar, een pakketje zoete woorden of wat lippendienst aan uitgeholde begrippen van ‘vriendschap’, ‘samenhorigheid’, ‘liefde’ of ‘genegenheid’.
het weigeren van dit werk (“ik heb al genoeg stress”, “joa sèg, kom è, ik ben wel slachtoffer hier è” of “och, ik kan toch niks goed meer doen voor de die”) is loemp want zo haal je je alleen maar meer nijd en stress en miserie op het lijf.
van loempigheid ga je meestal niet dood, maar het is wel pakken plezanter om ewa minder loemp te zijn, want elke staaltje loempigheid maakt zware lasten aan die je nooit vanzelf kwijt geraakt. mensen die loemp blijven (het heeft echt niks met ‘intelligentie’ te maken) slepen zich naar het einde en hebben steeds grotere prikkels nodig om nog enige blijdschap te ervaren.
veel van wat je in de mentale gezondheidszorg kan bereiken bereik je door mensen van hun loempigheid af te helpen. mensen willen ook niet echt zo loemp zijn, van loempigheid word je gewoon zo loemp dat je niet meer ziet hoe loemp dat je wel niet bezig bent.
loempia.
tja; maar mensen moet je ook de tijd en de energie geven om dit soort werk onder elkaar te regelen, zonder extra zorgen achteraf, om die rituelen te voltrekken, als het daar de tijd voor is.
een maatschappij die dat niet doet, mensen de tijd geven voor het werk dat ze moeten doen om te vermijden dat ze zo loemp moeten voortsukkelen, een maatschappij zonder ruimte voor rituelen, zo’n maatschappij gaat aan eigen nijd ten onder.
kijk maar ’s rond, het is bepaald zielig om het te zien gebeuren. voorhistorisch loemp zou je kunnen zeggen maar tja, de loempigheid volgt gewoon gretig de progressie van het Rot.
scève
Non (comme on dit) par feu fatal fut arse
Ceste Cité sur le Mont de Venus:
Mais la Deesse y mit la flambe esparse,
Pource que maintz par elle estoient venuz
A leur entente, & ingratz devenuz,
Dont elle ardit avecques eulx leur Ville.
Envers les siens ne sois donc incivile
Pour n’irriter & le filz, & la mere.
Les Dieux hayantz ingratitude vile,
Nous font sentir double vengeance amere.